Tuberculose (tbc) is de afgelopen jaren wereldwijd de dodelijkste infectieziekte, met een geschat aantal van 1,5 miljoen doden per jaar. Volgens de WHO is multiresistente tuberculose (MDR-tbc) een internationale crisis. Dit is ook een escalerend probleem in zuidelijk (sub-Sahara?) Afrika en een ernstige bedreiging voor de tbc-bestrijding in deze landen. Ondanks alle inspanningen is het behandelingssucces van voor geneesmiddelen vatbare tbc wereldwijd minder dan 85% (dat is het doel van de WHO) en tussen 50-60% voor MDR-tbc.

Momenteel is het meeste tbc-onderzoek erop gericht om erachter te komen of nieuwe benaderingen, zowel in diagnostiek als behandeling, veilig en effectief zijn. Dit onderzoek heeft de afgelopen jaren al tot veel vooruitgang geleid en onderzoekers blijven zoeken naar effectievere methoden om tuberculose aan te pakken. Een belangrijk onderwerp van dit laatste is hoe de therapietrouw door tbc-patiënten kan worden verbeterd. De huidige DOT-strategie (direct geobserveerde therapie) is niet effectief genoeg, zoals blijkt uit de succespercentages van de behandeling.

Mpilo Mobile bevindt zich in de opstartfase van tbc-onderzoek in Zimbabwe. In Nederland wordt het onderzoek ondersteund door tbc-centrum Beatrixoord van het UMCG (Universitair Medisch Centrum Groningen). Mpilo Mobile zoekt samenwerking met tbc-instellingen in Zimbabwe. Er wordt een lokaal studieteam opgericht en samen met het TB Expertise Centrum van het UMCG wordt een projectplan ontwikkeld.

Digitale gezondheidsinterventies hebben het potentieel om tekortkomingen in de huidige zorg aan te pakken. (1,2). Het kan helpen bij een meer patiëntgerichte zorgaanpak voor tbc-behandeling. Hoewel toegang tot internet, smartphones en andere vormen van technologie nog steeds beperkt is in gebieden met een hoge TB-belasting, zijn mobiele “feature” -telefoons (dat wil zeggen telefoons die de geavanceerde functionaliteit van smartphones missen, maar die kunnen worden gebruikt om te bellen, tekstberichten te verzenden en toegang tot enkele eenvoudige internetfuncties via een op tekst gebaseerde interface) zijn alomtegenwoordig. (3) We overwegen daarom een digitaal gezondheidsplatform te ontwikkelen dat compatibel zal zijn met functietelefoons (“feature phones”) om ondersteuning te bieden, inclusief informatie over tbc, voor patiënten. Ook zullen nieuwe benaderingen worden ondersteund die mHealth gebruiken om therapietrouw te verbeteren.

Platforminhoud zal worden ontwikkeld in samenwerking met lokale studieteamleden om ervoor te zorgen dat deze wordt begrepen door en geschikt is voor de studiepopulatie. Om te bepalen of dit platform zal leiden tot beter behandelingssucces in combinatie met de zorgstandaard, gaan we samenwerken met klinieken in Zimbabwe. De periode van juli tot september 2020 wordt gebruikt om de basis te leggen voor het TB-onderzoek van Mpilo Mobile in Zimbabwe.

Onno Akkerman, MD PhD.
Albert Nijland, MD PhD

1. World Health Organization. The end TB strategy, 2015 (bron).

2. Communications Authority of Kenya. Second quarter sector statistics report for the financial year 2018/2019 (October–December 2018). 2018 (bron).

3. Metcalfe JZ, O’Donnell MR, Bangsberg DR. Moving beyond directly observed therapy for tuberculosis. PLoS Med 2015; 12(9):e1001877.